مسکن ملی رویایی که به واقعیت نرسید

به گزارش تیرداد نیوز - ساخت چهار ‌میلیون مسکن طی چهار سال را می‌توان اصلی‌ترین وعده انتخاباتی مرحوم رییسی دانست؛ وعده‌ای که طی مدت کوتاهی پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم به یکی از جدی‌ترین خواسته‌های مردم از دولت تبدیل شد.

مسیر تحقق این وعده بزرگ، پیچ و خم‌های زیادی داشت. کارشناسان مسکن نیز نسبت به تبعات عدم تحقق این شعار انتخاباتی هشدار داده بودند. به هر صورت مهم‌ترین اخباری که درخصوص ساخت ۴ میلیون مسکن از زبان مسوولان شنیده می‌شد، تامین زمین و ایجاد سامانه برای ثبت نام متقاضیان این طرح بود. پس از گذشت سه چهارم از عمر دولت سیزدهم نیز پیشرفت چندانی در راستای تولید ۴ میلیون مسکن دیده نشد.

مسکن ملی به سرنوشت مسکن مهر دچار می‌شود؟

اکنون در شرایطی که مطرح‌کننده موضوع ساخت ۴ میلیون مسکن دیگر در میان ما نیست، امکان توقف یا ایجاد تغییرات اساسی در این طرح نیز دور از انتظار نیست. این احتمال در حالی مطرح می‌شود که در حال حاضر با گذشت نزدیک به ۲ دهه از آغاز پروژه مسکن مهر، هنوز هم واحدهایی وجود دارند که تحویل متقاضیان نشده‌اند.

از سویی تضمینی وجود ندارد که پس از تعیین رییس‌جمهوری جدید، او نیز اهداف و سیاست‌های رییس‌جمهوری پیشین را در قبال حوزه مسکن پیش بگیرد.

شرایط کنونی بازار مسکن کشور و کور شدن روزنه‌های امید متقاضیان حرفی برای گفتن باقی نگذاشته است. اما فرو رفتن سرنوشت طرح نهضت ملی مسکن در هاله‌ای از ابهام آن هم در حالی که پیشرفت چشمگیری نکرده بود، نگارنده را به یاد برخی فیلم‌های سینمایی می‌اندازد که درست جایی که انتظارش را ندارید، تیتراژ پایانی روی صفحه نمایش نقش می‌بندد و فیلم در حالی که پیام خاصی نداشته و به جایی نرسیده، تمام می‌شود؛ فیلم‌هایی که به اصطلاح پایانی باز دارند!

دولت سیزدهم یا چهاردهم؛‌ مسکن ملی به نتیجه نمی‌رسد

علیرضا محمدی کارشناس حوزه مسکن درباره سرنوشت طرح نهضت ملی مسکن پس از درگذشت ابراهیم رییسی به «جهان‌صنعت» گفت: دولت بعدی جمهوری اسلامی نخواهد توانست قولی که ابراهیم رییسی داده بود را اجرایی کند؛ چرا‌که وضعیت اقتصادی و شرایط سیاسی مملکت با روی کار آمدن یک دولت جدید تغییری نخواهد کرد. تا زمانی که چنین وضعیتی حکمفرما باشد، شرایط نیز به همین ترتیب باقی خواهد ماند و هیچ پیشرفتی در طرح نهضت ملی مسکن حاصل نخواهد شد.

بازار مسکن با شعار ساماندهی نمی شود

او اضافه کرد: باید توجه داشت که ساماندهی بازار مسکن با شعار و اینگونه مسائل ممکن نیست. نخستین لازمه آن وجود امکان تامین نقدینگی است؛ موضوعی که با توجه به شرایط کنونی و تحریم‌های بین‌المللی بعید به نظر می‌رسد. رییس‌جمهوری بعدی نیز اگر قصد امضای توافقات بین‌المللی به منظور رفع تحریم‌ها را داشته باشد، قاعدتا پیش از انتخابات رد صلاحیت خواهد شد.

این کارشناس حوزه مسکن گفت: دولت سیزدهم نه‌تنها درخصوص شعار مسکنی خود، بلکه در ارتباط با تمامی شعارهای دیگرش نیز موفق عمل نکرد. چنانچه توافقی در حوزه سیاست بین‌الملل رخ ندهد، دولت بعدی نیز نمی‌تواند موفق ظاهر شود. با توجه به این موضوع که احتمال پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات آمریکا و در پی آن تنگ‌تر شدن عرصه برای اقتصاد کشور ما نیز در آینده وجود دارد.

محمدی عنوان کرد: به نظر نمی‌رسد شرایط بازار مسکن با تغییر دولت فرق چندانی کند هر‌چند اگر قرار باشد تغییری نیز صورت بگیرد، تغییر بزرگی نخواهد بود.

لزوم پایان دادن به اقتصاد جزیره‌ای

این کارشناس حوزه مسکن همچنین گفت: قیمت‌ها و میزان معاملات بازار مسکن کشور تبعیت زیادی از وعده‌هایی که رییس‌جمهوری پیشین داد یا وعده‌هایی که رییس‌جمهوری بعدی خواهد داد، ندارد. بازار مسکن و اقتصاد کشور خیلی گسترده‌تر و بزرگ‌تر از آن است که از چنین مسائلی تاثیر بپذیرد.

محمدی افزود: متاسفانه دولت‌هایی که بر سر کار می‌آیند توانایی برنامه‌ریزی ندارند؛ برنامه‌ریزی‌هایی به منظور پوشش دادن اقتصاد خانوار که بخش بزرگی از آن را هزینه‌های مسکن تشکیل می‌دهد.

در حال حاضر همین قانون موجود برای دریافت مالیات از خانه‌های خالی به درستی اجرا نمی‌شود. در صورت اجرای درست اینگونه قوانین و همچنین محدود کردن فعالیت‌های بزرگ‌ مافیای مسکن که بانک‌ها هستند، بازار مسکن شاهد اتفاقات کوچک مثبتی خواهد بود.

او ادامه داد: وعده ساخت ۴ میلیون مسکن مطرح شده و اتفاق خاصی نیز تا‌کنون رخ نداده است. در همین دولت وعده‌های بزرگ دیگری نیز داده شد؛ وعده‌هایی درخصوص کنترل نرخ ارز که محقق نشدند و اکنون دلار را باید با نرخ ۵۸هزار تومان خریداری کرد. وعده‌ها در دولت سیزدهم در مورد بیشتر مسائل تحقق پیدا نکردند. دلیل این موضوع آن است که سیاستمداران ما به تحریم‌ها به چشم یک کاغذ پاره نگاه می‌کنند.

محمدی گفت: تا زمانی که اقتصاد ما از این جزیره‌ای که مسوولان درست کرده‌اند رها نشود، اتفاقی رخ نخواهد داد. متاسفانه مسکن بخش بزرگی از اقتصاد ما را تشکیل می‌دهد ولی ساماندهی این بازار نیز با بهبودی بقیه بخش‌های اقتصاد ممکن خواهد بود. هیچ مسوولی با جیب خالی و زیر سایه سنگین تحریم‌ها نمی‌تواند ۴ میلیون مسکن بسازد.

او افزود: شعارهایی که رییس‌جمهوری پیشین داده بود، اجرایی نشدند و پیشرفتی در بخش مسکن حاصل نشد. دولت حسن روحانی نیز که اصلا شعاری در این خصوص نداده بود. پیش از روحانی و در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد بحث ساخت مسکن مهر آغاز شد. بعد از نزدیک به ۱۸ سال هنوز هم واحدهای مسکونی در شهرهای مختلف داریم که به متقاضیان تحویل داده نشده و ناقص هستند.

اولویت هر دولتی باید تکمیل پروژه‌های موجود باشد

محمدی همچنین گفت: بهتر است دولت‌هایی که بر سر کار می‌آیند، دست از شعار دادن و تلاش برای ایجاد کارنامه‌ای مقبول برای خود بردارند. در صورتی که مسوولان به فکر منافع عمومی باشند، باید نسبت به تکمیل طرح‌های موجود اقدام کنند تا اینکه بخواهند طی مراسمی روبانی را با قیچی ببرند و کلنگ پروژه جدیدی را بر زمین بزنند، در حالی که پروژه‌های قبلی هنوز به صورت نیمه‌کاره روی زمین مانده و مردم سردرگم هستند.

این کارشناس حوزه مسکن در ادامه بیان کرد: به جای تعریف و اختصاص دادن بودجه به چندین پروژه بهتر است فعالیت‌ها را روی پروژه‌هایی خاص متمرکز کرد. در چنین شرایطی آن پروژه‌ها با بیشترین سرعت به نتیجه و سوددهی خواهند رسید. این موضوع خیلی بیشتر به نفع اقتصاد مملکت است تا اینکه با هدف عوام‌فریبی و خودنمایی، تعداد زیادی پروژه آغاز شوند و درنهایت نیمه‌کاره رها شوند.

او افزود: درخصوص بخش مسکن به جای هدفگذاری برای ساخت ۴ میلیون مسکن، می‌توان برای ساخت یک‌میلیون یا حتی ۵۰۰هزار واحد مسکونی برنامه‌ریزی کرد. اکنون سرمایه‌های مملکت در قالب بتن و میلگرد در مسکن مهرهای ۱۸ سال پیش که هیچ استفاده‌ای از آنها نمی‌شود، مانده‌اند. احمدی‌نژاد می‌توانست مقداری از حجم پروژه‌های مسکن مهر در سراسر کشور بکاهد و در ازای آن حجم کمتری را به سرانجام برساند.

محمدی گفت: با توجه به شرایط سیاسی، تحریم‌های بین‌المللی و عدم امکان بازگشت به برجام، باید دید که با شرایط موجود چه می‌توان کرد. دولت بعدی اگر دولتی خدمتگزار و به فکر مردم باشد، باید طرح نهضت ملی مسکن را در دایره‌ای کوچک‌تر تعریف کند و با استفاده از توان پیمانکاران ایرانی و نه چینی، به عنوان مثال طرح ساخت ۵۰۰هزار واحد مسکونی یا باقیمانده‌های مسکن مهر را به نتیجه برساند.