عمارت کلاه فرنگی بندرعباس یکی از جاذبه های فوق العاده و تاریخی هرمزگان و شهر بندرعباس است.عمارت کلاه فرنگی در مرکز بندر عباس قرار دارد.قبل از هرچیز به محل عمارت کلاه فرنگی بندرعباس اشاره می کنیم.آدرس عمارت کلاه فرنگی در بلوار طالقانی و مرکز شهر بندرعباس و در مجاورت خط ساحلی خلیج فارس قرار گرفته است.
قدمت تاریخی ساخت عمارت کلاه فرنگی به دوران صفویه باز می گردد.پس از اخراج پرتغالی ها از جریزه هرمز، کمپانی هندشرقی با مجوز از شاه عباس تجارتخانه ای را در شهر اصفهان بنا کند و پس از آن از این بنا با عنوان شعبه دیگر از این کمپانی در شهر بندرعباس که یکی از بزرگ ترین بنادر تجارت آن روزهای ایران محسوب می شد استفاده کند.معماری منحصر بفرد عمارت کلاه فرنگی بندرعباس که متاثر از معماری اروپایی نیز است شامل گنبدی هشت گوش چوبی و مخروطی شکل در میان آن است که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
علت نام گزاری این بنا با عنوان عمارت کلاه فرنگی، به علت تشابه شکل این گنبد به کلاهی بود که در آن زمان، مردم اروپایی " فرنگیها " بر سر میگذاشتند.به همین سبب آن بخش از ساختمان به کلاه فرنگی شهرت یافت.امروزه این بنا در محوطه حوزه علمیه بندر عباس قرار گرفته است.در سال 1284 خورشیدی اداره گمرک عباسی تاسیس و در طبقه همکف استقرار یافت و مابقی اتاق ها همچنان بعنوان دارالحکومه شهر مورد بهره برداری قرار می گرفت.اما در ابتدای دهه 1300 شمسی مقر حکومت به ساختمان دیگری منتقل و اداره گمرک تا سال 1352 شمسی در همین ساختمان مستقر بود به همین دلیل این عمارت بعدها به ساختمان گمرک شهرت یافت.
عمارت کلاه فرنگی بندرعباس دارای دو طبقه است که بر فراز طبقه دوم آن گنبدی هشت گوش از چوب ساج ساخته شده است.این بنا در طرح و اجرا از مدل های بناهای اروپایی الهام گرفته و زیبایی خاصی را به همراه دارد زیرا اتاق های این عمارت با تزیینات گچ بری مزین شده است، که شامل حدود 32 اتاق می باشد.از طبقه همکف این بنا برای نگهداری کالا استفاده می شده و طبقه دوم برای تشکیلات اداری و سکونت مورد استفاده قرار می گرفته است.عمارت کلاه فرنگی شامل دو حیاط وسیع با آب انبارهای نیز است.
این بنا، قلعه ای با 16 برج و 3 دروازه می باشد و از آنجا که از معماری اروپایی آن زمان تاثیر پذیرفته، به عمارت کلاه فرنگی معروف شده است.لازم به ذکر است که عمارت کلاه فرنگی بندرعباس تنها سازه باقی مانده از دوران صفوی است و از سال 1384 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.