تالاب کانی برازان از تالاب های بینالمللی ایران در مهاباد و تالاب کانی برازان از جمله تالاب و مراکز تحقیق و بازدید انواع گونه پرندگان در برازان است.تالاب کانی برازان از مهمترین مراکز و تالاب های کشور ایران به شمار می رود که کمتر به آن پرداخته شده است.تالاب کانی در منطقه شمال شهر مهاباد و در غرب میاندوآب در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است.
تالاب کانی برازان با مختصات جغرافیایی 36 درجه و 59 دقیقه عرض شمالی و 45 درجه و 46 دقیقه طول شرقی در 35 کیلومتری شمال شرق مهاباد در استان آذربایجان غربی واقع است.ارتفاع تالاب از سطح آب های آزاد حدود 1270 متر است.
وسعت تالاب پس از ساخت جاده و کانال زهکش کاسته شده به حدود 900 هکتار رسیده است و اکنون نیمی از تالاب به تپههای کم ارتفاع و نیمی دیگر به زمین های غرقابی محدود میشود، آب تالاب شیرین است و از محل بارش های آسمانی، رودخانه مهاباد و زهکش مزارع تامین می شود.
گیاهان تالاب و پیرامون آن شامل جگن، سازو، سرگنجشکی، کیسه چوپان، شب بوی صحرایی، خاکشیر، بارهنگ شور،لویی و غیره است و کپور، کولی گامبوزیا، ماهی کاراس و ماهی سیاه، در زمره ماهیان این تالاب اند.
تالاب یکی از مناطق مهم زیست پرندگان برای زمستانگذرانی زادآوری تغذیه و استراحت است.
حدود 26 گونه پرنده در تالاب شناسایی شده اند که از میان آنها می توان به اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل ارغوانی، پرستوی دریایی کوچک و سنقر گندمزار که در ناحیه تخم گذاری می کنند و پرندگانی چون غاز پیشانی سفید که برای زمستان گذرانی به ناحیه میآید، اشاره کرد.همچنین تالاب کانی در تامین غذای شماری از پرندگان که در دریاچه ارومیه زادآوری دارند نقش دارد.کمیته ملی طبیعت گردی کشور تالاب کانی برازان را به عنوان نخستین سایت پرنده نگری در ایران معرفی کرده است.
تالاب کانی برازان از جمله تالاب های بینالمللی ایران به شمار می آید و از رودخانه مهاباد تغذیه می شود.این تالاب از جمله مراکز پر رونق گردشگری استان کردستان است. این تالاب از جمله مراکز تحقیق در زمینه انواع گونه های متنوع پرندگان است.این تالاب از بخش جنوبی با کوه قره داغ سیاه کوه همسایه است.
مراتع پیرامون تالاب برازان چراگاه دامهای ساکنان حاشیه تالاب است. آنان از گیاهان تالاب برای تغذیه دام ها، از آب تالاب برای آبیاری زمین های زراعی و از ماهیان تالاب برای تامین بخشی از نیازهای غذایی خود استفاده می کنند. ایجاد جاده و کانال زهکش در کاهش آب تالاب و ناپایداری حیات آن موثر است و میتواند باعث خشک شدن تالاب شود. شکار و صید بیرویه نیز از دیگر عواملی است که در دراز مدت شرایط زیست محیطی تالاب را دچار بحران می کند.این تالاب زیبا در فصل بهار نسبتا پرآب بود و در اواخر تابستان و اوایل پاییز تقریبا به طور کامل خشک میشود.
تالاب کانی برازان در زبان کردی به معنی چشمه گراز هاست این تالاب در کنار روستاهای " قره داغ " و " خورخوره " قرار گرفته که روستای قره داغ از جاده میاندوآب به نقده و روستای خورخوره از جاده نقده به مهاباد قابل دسترسی است.