به گزارش تیرداد نیوز - این مطالب راهنمایی اضافی و تکمیلی را ارائه می دهد و در صورت لزوم باید با الزامات بخش 145.A.42 بند (د) سازمان مجاز تعمیرو نگهداری هواپیما و بخش مدیریت تداوم صلاحیت پرواز M.A زیربخش های C، D و E مطالعه و مراجعه شود تا از فروش یا تهیه و سوء استفاده از قطعات و مواد (Components and Materials) هواپیمای ضایعاتی و از رده خارج شده، جلوگیری شود.
فروش، دور انداختن و از رده خارج کردن و یا انتقال برخی از اقلام، قطعات و مواد ضایعاتی را می کنند برای صاحبان و مالکین هواپیما و یا قطعات آنها تقریبا رایج میباشد. در برخی موارد، این اقلام فری قابل تعمیر و اسقاط شده توسط برخی سودا گران دوباره برای فروش در موجودی مصرف قطعات فعال صنعت هوانوردی ظاهر شده اند. ارائه نادرست از وضعیت قطعات و مواد و عملی ساختن چنین مواردی قابل استفاده می تواند منجر به استفاده از قطعات و مواد نامعتبر جعلی و ناسازگار از نظر الزامات و استاندارهای هوایی شود. (Bogus or SUP Parts)
انواع قطعات و موادی که ممکن است نادرست معرفی شوند
افراد تصمیم گیر و مدیریتهایی که قطعات و مواد ضایعاتی هواپیما را دور می ریزند، باید احتمال این را در نظر بگیرند که این قطعات و مواد به اشتباه معرفی شده و در آینده به عنوان قطعات قابل استفاده و یا تعمیری فروخته شوند. باید احتیاط کرد تا اطمینان حاصل شود که انواع قطعات و مواد زیرین به روشی کنترلشده دور ریخته میشوند که اجازه بازگرداندن آنها به سرویس را نمیدهد:
الف) قطعاتی که دارای عیوب غیرقابل ترمیم هستند، اعم از اینکه با چشم غیرمسلح قابل مشاهده باشند یا نباشند.
ب) قطعاتی که مطابق با مشخصات تعیین شده در طرح استاندار معرفی شده و معیارهای قابل پروازی مصوب، نیستند و نمی توانند با مشخصات قابل تطبیق صلاحیتی مطابقت داشته باشند.
ج) قطعات و موادی که با روشهای پردازش یا تعمیرو بازیافت دوباره و کار بیشتر نمی تواند آنها را تحت یک سیستم استاندارد ترخیص شناخته شده واحد شرایط صدور گواهینامه کند.
د) قطعاتی که در معرض اصلاحات و تغییرات غیرقابل قبول یا دوباره کاری بوده و برگشت ناپذیراست.
(None Recoverable or Restorable components) .
ه) قطعات محدود به طول عمر که به محدوده عمر خود رسیده یا از آن فراتر رفته است یا دارای سوابق مفقود یا ناقص است.
و) قطعاتی که به دلیل قرار گرفتن در معرض نیروها یا دمای شدید نمی توانند دیگر به وضعیت قابل پرواز بازگردانده شوند.
ز) عناصر سازه ای اصلی (PSE) Principal Structural Elements حذف شده از یک هواپیمای با چرخه سیکل عمر بالا که انطباق آن با رعایت الزامات اجباری قابل اعمال برای هواپیماهای قدیمی امکان پذیر نیست.
روش هایی برای جلوگیری از سو استفاده و سوداگری از قطعات و مواد ضایعات - Mutilation Methods
افراد و مدیران تصمیم گیری که قطعات و مواد ضایعاتی هواپیما را دور می ریزند، باید در صورت لزوم، آن قطعات و مواد را طی فرآیندی کنترل شده قبل از رهاسازی قطعه قطعه (مثله) نمایند. این اقدام باید به گونه ای انجام شود که اطمینان حاصل شود که قطعات برای استفاده اصلی خود غیرقابل استفاده شوند.
ویا اگر میشود، نتوان آنها را با دوباره کاری یا استتار و پوشش های عمومی ( جعل کاری ) کردن با ظاهری قابل استفاده ، مانند آبکاری مجدد، کوتاه کردن و رزوه کردن مجدد پیچهای بلند، جوشکاری، صاف کردن، ماشینکاری، تمیز کردن، پرداخت یا رنگآمیزی مجدد بکارگرفته شوند.
قطعه قطعه نمودن Mutilation / ممکن است با یک یا ترکیبی از روشهای زیر انجام شود، اما محدود به موارد زیر نیست:
الف) سنگ زنی؛
ب) سوزاندن تحت گرمای شدید؛
ج) حذف یک بخش و یا قطع محل اتصال و پایه اصلی یا سایر ویژگی های جدایی ناپذیر داخلی مجموعه ها .
د) اعوجاج و یا تغییر شکل دائمی قطعات.
ه) بریدن و یا سوراخ قطعات با با مشعل کاربیتی و لیزری یا اره برش.
و) ذوب کردن .
ز) اره کردن آنها به قطعات کوچک و ریزه ریزه .
رویههای زیر نیز نمونههایی از مثلهسازی هستند که اغلب مناسب نبوده و تاثیرکمتری در کنترل سوء استفاده دارند، زیرا ممکن موقتی بوده و یا به طورمداوم مؤثر نباشند:
الف) مهر زدن (مانند مهر R بر روی یک قطعه)؛
ب) اسپری کردن با رنگ.
ج) علائم گذاری با ضربه پتک و چکش؛
د) شناسایی با برچسب یا علامت گذاری از رده خارج شده؛
ه) ایجاد سوراخ های کوچک و متخلخل کردن قطعات؛
و) اره کردن دو تکه.
افرادی که قطعات و مواد ضایعاتی را دوباره سازی و ظاهر سازی می کنند ممکن است تکنسین های ماهری باشند و سعی کنند قطعات برش خورده را به گونه ای بازسازی کنند که تشخیص قطع شدن آن دشوار باشد.
در مورد افراد و یا مدیریتهای تصمیم گیر بد نیست به آن اشاره کنیم که قطعات و مواد ضایعاتی هواپیما اگر را برای مصارف مشروع غیر پروازی، مانند مصارف آموزش ، کمک آموزشی ، تحقیق و توسعه، یا برای کاربردهای غیرهوایی دور می ریزند.
در چنین مواردی، مثله کردن مناسب نیست و برای جلوگیری از ارائه نادرست باید از روشهای زیر استفاده کرد:
الف) علامت گذاری یا مهر دائمی بر روی قطعات، بخش های فرعی و مواد به عنوان « غیر قابل سرویس ». (مهر زدن با جوهر روش قابل قبولی نیست).
ب) حذف شناسه شماره فنی قطعه اصلی؛
ج) حذف شناسه پلاک مشخصات Data Plate.
د) حفظ یک سیستم ردیابی یا پاسخگویی، با شماره سریال یا سایر داده های فردی، برای ثبت قطعات و مواد ضایعاتی هواپیما. و
ه) صدور رویه ها و دستورالعملهای کتبی در مورد دفع و دفع قطعات و مواد اوراقی و ضایعاتی در هر قرارداد یا قراردادی که این قطعات و مواد را انتقال میدهد.
توجه داشته باشیم :
ضایعات یا قطعات و مواد با عمر محدود منقضی شده نباید به هیچ شخص یا سازمانی منتقل شود که ممکن است به دلیل بحرانی بودن قطعات و خرابی مواد و بعنوان تهدید بالقوه ایمنی، قطعات و مواد را به استفاده واقعی روی وسایل پرنده و سود جویان بازگرداند.
سازمانهایی که ضایعات یا قطعات و مواد هواپیمای منقضی شده را مدیریت میکنند باید یک منطقه قرنطینهای ایجاد کنند که در آن چنین اقلامی از موجودیهای فعال قابل سرویس جدا شده و از دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود. باید احتیاط کرد تا اطمینان حاصل شود که این قطعات و مواد، حتما دارای وضعیت مشخص شده هستند.
سازندگانی که قطعات هواپیمای تایید شده را تولید می کنند باید سوابق شماره سریال را برای قطعات حیاتی "بازنشسته" یا سایر قطعات حیاتی در نظر بگیرند. در چنین مواردی، مالکی که قطعات مربوطه را قطع و اسقاط میکند تشویق شود که پلاک اطلاعات و یا شماره سریال و وضعیت نهایی قطعه را به سازنده اصلی ارائه دهد.
روشی برای شناسایی قطعات اشتباه ارائه شده
همه خریداران قطعات و مواد هواپیما باید اطمینان حاصل کنند که قطعات و مواد ضایعاتی که به اشتباه معرفی شده اند در موجودی فعال تحت کنترل موجودی انبارش قطعات قابل خدمت مجاز ، هرگز دریافت نمی شوند.
موارد زیر نمونه هایی از شرایطی است که باید هنگام دریافت قطعات هشدار داد:
۱) قطعاتی که نشانههای کار مجدد و نرمیمی را داشته ولی بعنوان « نو» خریداری شدهاند؛
۲) قطعات مستعمل که علائم تعمیر نامناسب یا تایید نشده را نشان می دهند.
۳) قطعاتی با کار ضعیف یا نشانههایی از کار مجدد و دستکاری شده در ناحیه پلاک اطلاعات قطعه، شماره مشخصه ساخت یا شماره سریال باشد.
۴) قطعات استفاده شده فاقد مستندات قابل تایید تاریخچه تعمیرات و یا شناسنامه تایید؛
۵) قطعات با قیمت مشکوک "بیش از حد مطلوب و مناسب در مقابل ارزش نمونه اصلی آن در حد واقعی بودن"؛ FAKE / Bogus /SUP parts
۶) شماره قطعات مشکوک، تقلبی یا مشکوک سفارش استاندارد فنی یا علامتگذاری تأییدیه سازنده قطعات FAA و/یا شناسایی مجدد، مهر یا حکاکی بروش Vibro-Etching روی صفحه اطلاعات قطعه.
۷) قطعات تحویل شده با یکی از مدل فرمهای مجاز ترخیص از جمله CRS Form one فتوکپی شده یا مفقود شده یا سایر اسناد انتشار قابل قبول تعمیر و نگهداری؛
۸) قطعات با روکشی که با استانداردهای صنعت سازگار نیست (مانند تغییر رنگ، ناهماهنگی، روکش مجدد)؛
۹) قطعاتی که بهعنوان جدید خریداری شدهاند، اما دارای اسناد انتشار هستند که وضعیتی غیر از جدید را نشان میدهند.
۱۰) قطعاتی با مستندات ضعیف که اطلاعات هویت بخشی ناقص یا متناقض را نشان می دهند.
۱۱) قطعات غیرقابل تعمیر و بازیافت «ضایعات» دست نخورده که در مقایسه سود وصرفه با وزن فله با قیمتهای بالاتر از قطعات مثلهشده با وزن و محتوای یکسان عرضه میشوند.
توجه داشته باشیم :
اعلان قطعات مشکوک تایید نشده را جعلی و قلابی را که از تامین کنندگان مشکوک و بدسابقه و یا سودا گران دریافت میشود حتما از طریق مقتضی بصورت کتبی با سیستمهای نظارتی درون سازمانی و همچنین موازی با سازمان ذیصلاح نظارتی ازجمله سازمان هواپیمایی کشوری گزارش گردد. تا از تکرار آن در صنعت هوانوردی در راستای حفظ سلامت و ایمنی پروازها پیشگیری لازم بعمل آید.
حسین منتظریفر مدرس دانشگاه هواپیمایی و فعال صنعت هوانوردی کشور