خاستگاه اصلی کرونا چین آمریکا و یا اروپا

تیرداد نیوز - با گذشت بیش از سه ماه از همه‌گیری جهانیِ نوع جدیدِ ویروس کرونا با نام علمی کووید-۱۹، به نظر می‌رسد همچنان منشأ اصلی شیوعِ این ویروس ناشناخته مانده و باعث افزایش تنش‌ها میان کشور‌های مختلف شده ‌است.

پیش از این اخبار حاکی از درگیری میان چین و آمریکا بود، تا جایی‌که آمریکا با اتهام‌زنی‌های مکرر و سیاسی کردن جدال، ویروس جدیدِ کرونا را ساخته دستِ بشر خوانده و در ادامه «توطئه آزمایشگاه ووهان» را ارائه داد.

اما به تازگی، دانشمندان آمریکایی در تحقیقات خود بر روی تعداد زیادی از شهروندانِ مبتلا به کووید-۱۹ اعلام کرده‌اند منشأ نوعی از این ویروس که هم‌اکنون در آمریکا شیوع پیدا کرده، اروپا بوده و هیچ نشانه‌ای از کشوری آسیایی در آزمایش‌های آن‌ها روی ژنومِ این افراد یافت نشده‌است.

اما از طرفی هفته گذشته و با بیشتر شدن درگیری میان چین و آمریکا، اتحادیه اروپا نیز از پکن خواست تا برای «تحقیقات مستقل» بر منشأ اصلی ویروس کرونا همکاری کند.

بنابراین، با افزایش کشمکش میان کشور‌های جهان بر سر این موضوع و به منظور روشن شدن ابعاد مختلف این مسئله، در این گزارش ابتدا یافته‌های جدید دانشمندان در آمریکا را بررسی کرده، سپس به بحث درباره منشأ اصلی کرونا و مسائل مطرح شده در این خصوص پرداخته و هرسه موضع احتمالی شیوع ابتدایی کرونا را بررسی می‌کنیم.

یافته جدید دانشمندان: منشأ اروپاییِ کرونای آمریکایی

جدید از دو پژوهشِ مستقل انجام شده در نیویورک، بیانگر این است که ویروس کرونا پیش‌تر از آنچه برای عموم اعلام شد، به وسیله مسافران اروپایی به آمریکا وارد شده و منشأیی از هیچ کشور آسیایی ندارد.

آمار رسمی نشان می‌دهد، تا امروز، آمریکا با بیش از یک میلیون و سیصد مبتلا به ویروس کرونا در صدر کشور‌های جهان قرار دارد. در این میان نیویورک با بیش از ۸۰ هزار مبتلا به ویروس جدید کووید-۱۹ و بیش از ۴ هزار نفر جان باخته یکی از آلوده‌ترین مناطق این کشور به‌شمار می‌رود.

اما اکنون دو پژوهش جدید در این منطقه نشان داده که، برخلاف باور عموم، ورود ویروس کرونا به آمریکا از چین نبوده و برعکس، نوعی از این ویروس که در آمریکا شیوع پیدا کرده اروپایی بوده و با ورود مسافران اروپایی به این کشور راه پیدا کرده است.

هر دو پژوهش تاریخ شناسایی اولین فرد مبتلا به کرونا در نیویورک را ۲۹ فوریه (۱۰ اسفند) عنوان کرده‌اند.

در این یافته‌ها که در دو دانشگاه مختلف نیویورک بررسی شده‌اند، ژنوم‌های بیش از هشتصد شهروند آمریکاییِ مبتلا به کووید-۱۹ به صورت کامل بررسی و با ژنوم‌های مبتلایان در دیگر کشور‌های جهان مقایسه شده‌اند. اما در کمال ناباوری و برخلاف باور عامه، هیچ اثری از چین و یا حتی کشوری آسیایی در آن‌ها یافت نشده و برعکس اثرات بسیاری از اروپا و دیگر نقاط آمریکا به چشم می‌خورد.

این نتایج در حالی منتشر می‌شود که پس از آمریکا، کشور‌های اروپایی مانند اسپانیا، ایتالیا و فرانسه در صدر مبتلایان به این ویروس قرار دارند. به طور مثال فرانسه، به عنوان یکی از اصلی‌ترین کشور‌های اتحادیه اروپا، ناکارآمدی خود را با حدود ۱۸۰ هزار موردِ ابتلا به این ویروس نیز ثابت کرده و در جایگاه چهارم جهانیِ مبتلایان قرار دارد.

علاوه‌ بر این، گفته می‌شود فرانسه نیز در زمان این همه‌گیریِ جهانی با مردم خود و دیگر کشور‌ها صادق نبوده و شفاف عمل نکرده است. پیش از این، اولین مورد ابتلا در فرانسه از سوی وزارت بهداشت این کشور در ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰ (۴ بهمن ۹۸) اعلام شده بود، اما در اخباری که به تازگی منتشر شده است «ایو کوهن»، رئیس بیمارستان ژان وردیه در پاریس، حضور اولین بیمار کرونایی در این بیمارستان را یک ماه پیش از آن، یعنی در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ (دی ماه ۱۳۹۸) اعلام کرده است.

در همین چارچوب و در خصوص امکان وجود منشأیی اروپایی برای کرونا می‌توان به صحبت‌های کوهن با خبرنگاران اشاره کرد که گفت: «این بیمار ۱۵ روز درگیر کرونا بود و بیماری به دو فرزندش هم سرایت کرده بود. اما باعث شگفتی است که این فرد به هیچ ‌جا سفر نکرده و با فرد مبتلایی تماس نداشته‌است و ما هنوز نمی‌دانیم او چگونه توانسته به کرونا مبتلا شود.»

پادرمیانی مظنونِ جدید منشأ کرونا میان چین و آمریکا

در این میان و با افزایش تنش‌ها میان پکن و واشنگتن، اتحادیه اروپا، هفته گذشته، بی اعتنا به آنکه اروپا می‌تواند عاملی اصلی برای شیوع ویروس کرونا در آمریکا باشد، درخواست تحقیقات جهانی برای کشف منشأ کرونا را دوباره اعلام کرد و گفت در «جنگ میان چین و آمریکا بی‌طرف و نظاره‌گر» خواهد بود. در درخواست ارائه شده از سوی این اتحادیه، هدف این تحقیقات تقویت آمادگی بهداشت جهانی در آینده عنوان شده است.

اما چین و آمریکا در این میان در مقابلِ پیشنهادِ حمایت ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از «تحقیقات مستقل» برای کشف منشأ ویروس کووید-۱۹ ایستاده و آن را به شدت مردود خوانده و مورد انتقاد قرار داده‌اند.

چین در پاسخ به حمایت اروپا، تحقیقات را «یک بازی سیاسی با هدف سرزنش کردن چین» دانست و گفت با آنکه پکن بار‌ها مورد حمایت سازمان جهانی بهداشت (WHO) قرار گرفته، اروپا و آمریکا هدفی جز سرزنش و نداشته و قصد دارند تمام اتهام‌ها را به چین نسبت دهند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، نیز پیش از این با مطرح کردن این مسئله که تخصیص بودجه خود به سازمان جهانی بهداشت را متوقف خواهد کرد و با متهم کردن این سازمان به حمایت از چین، عدم همکاری خود با سازمان جهانی بهداشت را به نوعی نشان داده است.

اما تاکنون بار‌ها مقامات دولتی آمریکا از جمله دونالد ترامپ و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، انگشت اتهام خود را به سمت چین نشانه گرفته و حتی آن را «ویروس چینی» خوانده‌اند. همچنین ترامپ بار‌ها درخواست تحقیقات برای منشاء این ویروس را تکرار کرد و مایک پمپئو نیز تئوری «توطئه آزمایشگاه ووهان» را مطرح کرد که در ادامه با بررسی منشأ‌های مطرح شده برای کرونا، به آن‌ها خواهیم پرداخت.

بازار غذا‌های دریایی چین، مظنون مشمئزکننده ویروس کرونا

در نخستین روز‌های شیوع ویروس سندرم تنفسی حادِ کووید-۱۹ در شهر ووهان، مقامات بهداشتی چین به دلیل آنکه اکثر مبتلایان از بازار غذا‌های دریایی این شهر خرید کرده‌بودند، آن را منشأ احتمالی این ویروس اعلام کردند. در این بازار دریایی با نام «هوانان» در استان هوبئی چین، برخی حیوانات زنده از قبیل موش خرما، انواع پرنده و ماکیان، خرگوش، و نیز خفاش و مار به فروش می‌رسند. البته پس از چند روز مشخص شد این ویروس در افرادی که غذا‌های این بازار استفاده نکردند هم دیده شده و این فرضیه رد شد.

پس از آن به دلیل شباهت ساختاری ویروس کووید-۱۹ با ویروس‌های ماری، این احتمال بوجود آمد که این ویروس از طریق مار به انسان منتقل شده است.

علاوه‌براین، باتوجه به پرطرفدار بودن سوپ خفاش در ووهان، احتمال منتقل شدن این ویروس از طریق این جانور نیز مطرح است.

اما رئیس بخش میکروبیولوژی دانشگاه ملبورن در خصوص احتمال انتقال کرونا از حیوان به انسان در مصاحبه‌ای با اشاره به اینکه ویروس کووید-۱۹ در ببری در باغ‌وحش نیویورک هم مشاهده شده گفت: «گوناگونی جاندارانی که به این ویروس مبتلا شدند و شناختن آن‌ها به ما کمک می‌کند تا از انتشار بیشتر آن جلوگیری کنیم.»

او با اشاره به این که خفاش با احتمال بالایی می‌تواند جانور ناقل این ویروس به انسان باشد، بیان کرد مانند نوع قبلی این ویروس با نام علمی سارس که در سال ۲۰۰۲ (۱۳۸۱) از نوعی خفاش به گربه‌های وحشی و بعد به انسان منتقل شد و در جهان شیوع پیدا کرد، در این نوع از کرونا نیز باید اثری از جانوری واسطه در میان باشد. او با احتمال زیاد این جانور واسطه را پنگولین، مورچه‌خوار پولک‌دار که به سزمین چین قاچاق می‌شوند، عنوان کرده است.

درگیری میان آمریکا و چین بر سر کرونا

در سه ماه گذشته و باتوجه به شیوع جهانی ویروس کرونا از ووهان چین و در بحبوحه بررسیِ علت شیوع این ویروس، درگیری میان پکن و واشنگتن روزبه‌روز بیشتر شده و هرکدام با سیاسی کردن این مسئله بار‌ها دیگری را متهم دانسته و بحث بر سر منشأ اصلی ویروس را با چالش‌هایی مواجه کردند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

یکی از بحث‌برانگیزترن مسائل مطرح شده درباره ویروس کرونا از سوی آمریکا ساخته‌دست‌بشر خواندن این ویروس بود که البته مانند تمام چالش‌های ایجاد شده از سوی آمریکا، در شکل‌گیری این فرضیه نیز دونالد ترامپ و مایک پمپئو نقش بارزی ایفا کردند.

دونالد ترامپ از ابتدای شیوع این ویروس بار‌ها درباره صحت اطلاعات منتشر شده از سوی چین ابراز شک و تردید داشته و پکن را به پنهان کاری در اطلاعات مربوط به کرونا متهم کرده است. این اتهام‌زنی‌ها تا جایی پیش‌رفت که، همانطور که پیش از این نیز گفته شد، رئیس جمهور آمریکا از سازمان جهانی بهداشت هم انتقاد کرده و تهدید به قطع همکاری مالی با آن کرد.

پمپئو: چین به موقع درباره کرونا به سازمان جهانی بهداشت اطلاع نداد

پمپئو: شواهد موثقی درباره پیدایش کرونا از آزمایشگاهی در ووهان داریم

ترامپ: چین مرتکب اشتباه وحشتناکی شده است و سعی در مخفی کردن آن دارد

ترامپ: ویروس کرونا در چین ساخته شده است!

اما مایک پمپئو در این مسئله تندروی بیشتری داشته و ابتدا در مصاحبه‌های مختلف عنوان می‌کرد با دانشمندان هم‌عقیده است که ویروس کرونا می‌تواند ساخته دست بشر باشد. البته برای وزیر امور خارجه آمریکا اظهار نظر درباره شیوع این ویروس تنها به اینجا ختم نشد و چندی بعد او «تئوری توطئه آزمایشگاه ووهان» را بر سر زبان‌ها انداخت و گفت به عقیده او این ویروس از آزمایشگاهی در ووهان چین که بر روی انواع مختلف ویروس کرونا مطالعه می‌کند به بیرون شیوع پیدا کرده و ادعا کرد برای اثبات این مسئله «شواهد زیادی» در دست دارد.

پس از بیان این ادعا‌ها از سوی پمپئو، در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۲۰ (۱ اردیبهشت ۱۳۹۹) ریچارد گرینل، اداره‌کننده اطلاعات ملی (DNI) آمریکا، در بیانیه‌ای اعلام کرد هنوز در حال مطالعه روی این مسئله که ویروس کووید-۱۹ از طریق حیوان به انسان منتقل شده یا اشتباهی آزمایشگاهی در نشت آن به بیرون رخ داده هستند، اما دانشمندان به طور قطع امکان دست‌ساز بودن این ویروس یا بوجود آمدن آن به وسیله دستکاری ژنتیکی را رد کرده‌اند.

هفته گذشته نیز آنتونی فائوچی، رئیس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های عفونی آمریکا، در مصاحبه‌ای گفت شواهد بسیار زیادی در دست داریم که نشان می‌دهد امکان ندارد این ویروس در آزمایشگاه ساخته شده باشد و قطعا از گونه‌های مختلف، یعنی حیوان به انسان، به یکدیگر سرایت کرده است.

در نتیجه هر دو گفته مایک پمپئو و اتهاماتی که ترامپ هرروزه بر چین وارد می‌کرد به شدت رد شده و مورد انتقاد قرار گرفت. اما در این میان پمپئو همچنان با پافشاری به مطرح کردن «تئوری آزمایشگاه ووهان» ادامه می‌دهد که به طور قطع اهدافی سیاسی برای آن مطرح است.

با اصرار هرچه بیشتر وزیر امور خارجه آمریکا بر داشتن شواهد و مدارکی، که البته تاکنون مشاهده نشده‌اند، دال بر نشت‌کردن ویروس کرونا از آزمایشگاه ووهان، و حمایت این گفته از سوی دیگر مقامات جمهوری‌خواه آمریکا، این شبهه بوجود می‌آید که آن‌ها تنها برای یک ‌نفر این صحبت‌ها را ارائه می‌دهند، و آن کسی نیست جز دونالد ترامپ.

به عبارتی جمهوری‌خواهان که همیشه خواهان قطع همکاری با چین بوده و از پافشاری ترامپ بر روابط با پکن انتقاد می‌کردند، نمی‌توانند از پخش چنین شایعاتی هدفی جز رسیدن به جدایی از چین داشته باشند. درواقع این گفته‌های پمپئو و دیگر مقامات جمهوری‌خواه با پخش در رسانه‌هایی مانند فاکس‌نیوز به گوش همگان می‌رسد و با اینکار، راه برای ترامپ که همیشه، نسبت به دیگر سلف خود در آمریکا، مواضع ملایم‌تری نسبت به چین داشته و درصدد همکاری محکم و قاطعانه با آن بوده سخت و سخت‌تر خواهد شد.

پاسخ چین به اتهامات وارده از سوی آمریکا

اما در مقابل هجمه‌ای از شایعات و اتهامات وارده از سوی آمریکا بر چین، پکن نیز ساکت نمانده، به دفعات اتهامات را رد کرده و پاسخ مقامات آمریکایی را داده‌است. به طور مثال روزنامه گلوبال تایمزِ چین ستونی را برای پاسخ این مسئله اختصاص داد که در آن نوشته شده بود: «اظهارات بی‌اساسِ پمپئو شوکه کننده‌است. حقیقت این است که او شواهدی نداشته و تنها بلوف می‌زند».

تنش‌ها و کشمکش‌ها میان این دو کشور حتی به مرحله‌ای رسید که چین نیز تئوری دیگری برای منشأ اصلی ویروس کرونا مطرح کرد و گفت این ویروس از طریق سربازان آمریکایی که به ووهان سفر کرده‌اند به این شهر آورده شده است. در همین چارچوب «ژائو لی‌جیان»، سخنگوی دولت چین، در پیامی به زبان انگلیسی در صفحه توئیتر خود اعلام کرد ارتش آمریکا ویروس کرونا را به شهر ووهان چین آورده است.

رسانه‌های دولتی چین پمپئو را «شیطان» خواندند

چین: ترامپ دست از بازی اتهام‌زنی بردارد

در آخر و با توجه به تمامی مسائل و کشمکش‌های میان کشور‌های مختلف دنیا، سوالی که ذهن همه را درگیر خود می‌کند این است که به راستی منشأ اصلی ویروس مرگبار کرونا از کجا بوده؟ آیا می‌توان اینگونه تصور کرد که این همه اتهام به پکن می‌تواند جنبه نمایشی داشته تا منشأ اصلی مشخص نشود؟ یا با توجه به سابقه دیرینه آمریکا در حملات بیولوژیکی، می‌توان کرونا را هم ردیف با طاعون و وبا که جان سرخپوستان، یعنی بومیان اصلی آمریکا، را گرفت ویا همانند بمباران هیروشیما و ناکازاکی در جنگ جهانی دوم دانسته و به آمریکا نسبت داد؟ البته در این میان نباید از اطلاعاتی که به تازگی کشف شده و خبر از ردپای اروپاییِ کرونا می‌دهد غافل شد.

اما انسانِ محصور شده در فضای سهمگین بوجود آمده از این ویروس منحوس و درگیری و کشمکش‌هایی مانند تئوری توطئه، تنها می‌تواند نظاره‌گرِ آن باشد که آیا گذشت زمان پاسخی برای منشأ کرونا در اختیار او قرار خواهد داد؟ یا مانند بسیاری از سوالاتِ بی‌پاسخ، این نیز تنها به نقطه عطفی تلخ و تاریک در تاریخ برای آیندگان تبدیل خواهد شد.